7: e-magazin SIRIJUS (2009 -
SIRIJUS: elektronski časopis VNLS, (2009 - ), objavljeno 35 brojeva
Više je razloga zašto ću ovom glasilu posvetiti značajno širi prostor nego drugim masonskim glasilima: 1) reč je o (elektronskom) časopisu sa najviše objavljenih brojeva; 2) izdaje ga jedna od najbrojnijih srpskih obedijencija, i 3) u njegovom stvaranju sam lično dao mali doprinos (objavio par tekstova, uradio logo - "glavu" časopisa koja je bila u opticaju od br. 18. do br. 21. i sl.).
Brojevi 1-9 su sadržavali odrednicu "istraživačka radionica Slobodnih Zidara VNLS - izabrani radovi - internet izdanje". Od 10-og broja pojavljuje se i ISSN broj: 2217-6993, sa nešto modifikovanom odrednicom: "istraživačka radionica Slobodnih Zidara VNLS - internet publikacija, izdanje Velike Nacionalne Lože Srbije". Od 29. broja pa do danas, odrednica glasi: "elektronski časopis". Tek od 10. broja se pojavljuje i datum na izdanjima, pa je teško odrediti tačan datum izlaska prvih brojeva. Da sve bude zanimljivije, od 1. jula 2009, kada je izašao prvi broj (tako stoji u impresumu poslednjih brojeva) - pa do danas, VNLS nije imala istraživačku radionicu (poslednja se ugasila 2006. odlaskom Škrbića iz VNLS)!
Prvo što upada u oči - je nepojmljivo skroman dizajn časopisa, na nivou newslettera. Ovaj problem nije rešen ni do danas, pa "Sirijus" mora poneti titulu vizuelno najneuglednijeg srpskog masonskog časopisa. Međutim, kvalitet dobrog dela tekstova je daleko iznad domaćeg proseka, pa čitalac koji je uspeo da prevaziđe barijeru preskromnog "dizajna", uskoro neće ni primećivati ovaj nedostatak.
Koncepcija se zasniva na objavljivanju radova (2 do 6 po broju) koji su većinom čitani u radionicama. Međutim, povremeno se pojavljuju i tekstovi koji su pisani specijalno za Sirijus, i po pravilu - reč je o izuzetno značajnim člancima. Časopis već osmu godinu vredno uređuje Č.V. iz Niša, i svojim kvalitetnim i informativnim tekstovima, kao i sažetim uvodnicima, "boji" list dajući mu lični pečat. Poseban kvalitet časopisa je u donošenju informacija o radu Vrhovnog Saveta Srbije (jednom od pet postojećih u Srbiji, onog čiji su članovi iz VNLS), kao i međunarodnim aktivnostima u "francuskoj" liniji. Autor većine ovih značajnih tekstova je urednik Č.V. U budućnosti, upravo zbog ovih tekstova, "Sirijus" će biti nezaobilazni izvor u rekonstrukciji rada srpskih Masona iz "francuske" linije. Međutim, kako bezgrešnih nema, i urednik Č.V. ipak nije odoleo iskušenju "politikanstva" koje još uvek vlada jednim delom srpske Masonerije, pa je u jednom od poslednjih brojeva doneo lično i jednostrano viđenje poslednjeg (od mnogih) raskola u VNLS (članak "Zašto se neprekidno svađamo i delimo?" - broj 31), što jednom objektivnom uredniku, a posebno masonskog glasila, ne sme da se desi. Sa novinarske, a posebno masonske tačke gledišta - ako se već ne može dati prostor drugoj strani da iznese svoje viđenje, takve teme je bolje ni ne otvarati i ostaviti istoriji da o njima donese sud. Sličnu grešku su učinila i Braća iz SUVLS nakon izlaska iz UVLS u časopisu "Neimar". I ovo govori o tome da je srpska Masonerija još nedovoljno zrela, a to se - logično, prenosi i na masonska glasila. Sa stažom od preko 10 godina na mestu glavnog urednika različitih tiražnih časopisa, u datoj situaciji pre bih "otvorio" stranice i ponudio drugoj strani da iznese svoje mišljenje, nego što bi se odlučio da iznosim lični sud bez uvida u sve činjenice. Ali dobro, niti sam bio, niti ću biti urednik "Sirijusa", pa neka ova kritika bude shvaćena samo kao bratska i kolegijalna pomoć kako bi "Sirijus" bio još bolji u budućnosti.
Za razliku od drugih Velikih Loža u Srbiji, u kojima je gro (ako ne i 100%) članstva i posebno rukovodstva iz Beograda, VNLS je oduvek imala mnogo "srpskiji" karakter. Aktuelni VM Dragoslav Pavlović (sa prekidom već skoro 8 godina na toj dužnosti) je Nišlija. Prethodni VM Dragan Martinović (danas u VLS) je iz Sr. Mitrovice. Dosadašnji dugogodišnji Grand Komander Dragan Đurić je iz Knjaževca, a dobar deo rukovodstva je iz Niša, Kragujevca, Knjaževca, Šapca... Naravno, ima i Beograđana, ali u mnogo manjoj meri nego u drugim sprskim obedijencijama. Ovakva (uslovno rečeno) prevlast Nišlija se odrazila i na "Sirijus". Od ukupno 121 objavljenog teksta, 65 su napisala Braća iz Niša (54%), dok su beogradski autori zastupljeni sa svega 32 (26%) članka, a svi ostali, između njih i nekoliko stranaca i jedna Sestra - sa manje od 20% tekstova.
Evo i još malo matematike:
- časopis se objavljuje na relativno malom broju strana, od 8 do 28 str.
- do danas je objavljen 121 tekst, na ćirilici i latinici, od čega 3 na engleskom i 1 na španskom.
- do 10. broja za "Sirijus" su uglavnom pisale samo Nišlije, uz malu pomoć Braće iz beogradske lože "Mudrost", a nakon toga se uključuju i Braća iz Knjaževca, Kragujevca, Kruševca, Šapca i Beograda.
- časopis je zamišljen kao tromesečnik, i manje-više je uspevao da održi tu periodiku.
Pre no što istaknem najzanimljivije i najznačajnije tekstove, još jednom ću se vratiti na dizajn časopisa, jer u Masoneriji pored Mudrosti i Snage ogroman značaj ima i Lepota. "Sirijus" kao časopis sa tradicijom, za koga su pisali, pored ostalih, i poznati domaći masonolozi (Čikara, Totić, Mirić, Rogošić...) koji iza sebe imaju veliki broj objavljenih knjiga - svakako zaslužuje i makar malo lepše "pakovanje". Moj pokušaj redizajna (broj 18.) je bio sasvim neuspešan, ali to ne znači da neko od Braće sa osećajem za lepo i makar elementarnim poznavanjem preloma i dizajna, ne treba da pokuša da spoljašnji izgled ovog glasila na adekvatan način usaglasi sa neporecivim kvalitetom tekstova.
Za ovu priliku, izdvojiću tekstove (svrstane po tematici) na koje treba obratiti posebnu pažnju:
istorijsko-politička tematika:
- Marko pao zbog masona (B.R.) - broj 1
- Međusobni odnosi rotarijanaca i slobodnih zidara u Beogradu u periodu između dva svetska rata (D.Č.) - broj 2
- Škotski Red, Vrhovni Saveti, SAD i Francuska (Č.V.) - broj 3
- Kratka istorija Vrhovnog Saveta Srbije (Č.V.) - broj 5
- O deklaracijama iz Bazela i Brisela (Č.V.) - broj 16
- Moralno posrtanje države (D.K.) - broj 17
- Kongres u Lozani i "Veliki Arhitekta Univerzuma" (Č.V.) - broj 22
- Antimasonska izložba (M.P.) - broj 23
- Razlika između "Starih Dužnosti” i "Drevnih Međaša" (Branko Rogošić) - broj 24
- Najznačajnije masonsko otkriće u 21. veku, Franckenov rukopis (N.N.) - broj 25
- Zbog čega slobodno zidarstvo nije organizacija sektnog karaktera (A.P.) - broj 26
- Nepisani zakoni masonerije (M.M.) - broj 27
simbolično-ezoterijska:
- I! Tego Arcana Dei (Č.V.) - broj 2
- Značaj obreda kruženja (Cirkumambulacije) u duhovnom napredovanju slobodnih zidara (P.P.) - broj 9
- Sunce i mesec (M.D.) - broj 10
- Misija masonerije sa osvrtom na Fihteovu "Filozofiju masonstva" (S.V.) - broj 12
- Legenda i činjenice o Bratstvu Ružinog Krsta (Č.V.) - broj 13
- Solomon, Kraljica od Sabe, Hiram, Mojsije i Kabala (M.Đ.) - broj 14
- Solsticij (M.D.) - broj 20
- Slobodno Zidarstvo i Kabala: Koncept bratske ljubavi i davanja (N.N.) - broj 28
- Da li prirodni brojevi imaju i neka drugačija značenja? (D.A.R.) - broj 33
- Šta je savremena psihoterapija preuzela od slobodno-zidarskog simbolizma (Desimir Ivanović) - broj 35
socijalna tematika:- Ekološka svest u postindustrijskom periodu i nova ekonceptualizacija čoveka i sveta (N.G.) - broj 7
- Rodna ravnopravnost (Sestra iz PL "Danica") - broj 28
Svi brojevi časopisa "Sirijus" mogu se besplatno preuzeti na sajtu VNLS.
Ovo je deo članka Branka Rogošića - Srpska masonska periodika: 1990-2018 (časopisi, e-zini i sajtovi). Ceo tekst možete pročitati OVDE.